Kościół św. Leonarda
Kościółek św. Leonarda stał poza murami kazimierskimi, na brzegu Wisły (jej dawnego bocznego ramienia zwanego Zakazimierką, dzisiaj płynie tędy główny nurt rzeki). Wznosił się w grupie zabudowań znajdujących się przy bramie Wielickiej miasta Kazimierz, a więc u wylotu obecnej ul. Krakowskiej. Stefan Świszczowski twierdził, że mógł się on znajdować po drugiej stronie przeprawy przez Zakazimierkę, a zatem na południowym, podgórskim jej brzegu (jednak np. na planie kołłątajowskim budynek szpitala jest zaznaczony na północnym, kazimierskim).
Już w 1443 r. istniał tutaj szpital dla trędowatych pod wezwaniem św. Leonarda, kościół pod tym wezwaniem natomiast powstał w latach 1447-1448 z inicjatywy mieszczan kazimierskich. W aktach wizytacji biskupa Jerzego Radziwiłła nazywano go drewnianą kaplicą. Z akt wizytacji biskupa Jakuba Zadzika z 1638 r. wynika, że szpital był zniszczony, a rajcy kazimierscy mieli sprzedać kamienicę do niego należącą. Podczas potopu szwedzkiego kościół został zburzony, potem odrestaurowany, lecz brak nam o tym bliższych danych. Podmyty przez Wisłę w 1700 r. (wskutek zamulenia Starej Wisły po powodzi z roku 1675 główny nurt rzeki przeniósł się do Zakazimierki), rozebrany został do reszty w 1704 r. (być może przez Szwedów). Sam szpital (służący wówczas jako przytułek dla ubogich) jeszcze istniał, aż do 1818 r.
|
|
kościół św. Leonarda, widok od południa, panorama Krakowa sprzed 1600 r. (Krakowski lamus historyczny) |
kościół św. Leonarda, widok od północnego zachodu, panorama Krakowa M. Meriana, 1619 r. (Krakowski lamus historyczny) |
|
|
szpital św. Leonarda (na pomarańczowo) na Planie Kołłątajowskim z 1785 r.; znajduje się u wylotu ówczesnej ul. Wielickiej (dziś Krakowskiej), poniżej dawny most na Wiśle ( Stare mapy Krakowa i okolic) |
kazimierski brzeg Wisły w pobliżu mostu J. Piłsudskiego - w tej okolicy znajdował się kościół i szpital św. Leonarda |
Bibliografia
Andrzej Haratym, Kraków (z miastami Kazimierzem i Kleparzem oraz przedmieściami i najbliższą okolicą) [w:] Mirosław Nagielski, Krzysztof Kossarzecki, Łukasz Przybyłek, Andrzej Haratym, Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655–1660, Warszawa 2015, s. 325-373.
Jacek Laberschek, Rozwój przestrzenny krakowskiego zespołu osadniczego extra muros XIII-XVIII w. [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007 (Biblioteka Krakowska, nr 150), s. 297-354.
Jarosław Żółciak, Rozwój przestrzenny Podgórza [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007 (Biblioteka Krakowska, nr 150), s. 529-586.
Michał Rożek, Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006.
Iwona Kęder, Wojciech Kęder, Kościoły nieistniejące [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 450-451.
Szpitale [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 960.
Dzieje Krakowa, red. Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, t. II: Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, Kraków w wiekach XVI-XVIII, Kraków 1994.
Michał Rożek, Nie istniejące kościoły Krakowa, "Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej", 1983 (R. 33), s. 95-120.
Stefan Świszczowski, Miasto Kazimierz pod Wawelem, Kraków 1981.
Stanisław Tomkowicz, Klasztor szpitalny św. Jadwigi, "Rocznik Krakowski", t. 22: 1929, s. 59-79.
Leon Wachholz, Szpitale krakowskie 1220-1920, cz. 1 (Biblioteka Krakowska, nr 59), Kraków 1921.
Władysław Łuszczkiewicz, Stare cmentarze krakowskie, ich zabytki sztuki i obyczaju kościelnego, "Rocznik Krakowski", t. 1: 1898, s. 9-36.
Piotr Jacek (Hiacynt) Pruszcz, Kleynoty stołecznego miástá Krakowa, albo koscioły, y co w nich iest widzenia godnego y znácznego, przez Piotra Hiacyntha Prvszcza, krotko opisane, Powtornie záś z pilnośćią przeyźrzáne, y do druku z additámentem nowych Kośćiołow y Relikwii S. podane, z pozwoleniem Zwierzchnośći Duchowney, Kraków 1745.
Przewodnik abo kościołów krakowskich krótkie opisanie wydany w 1603 z widokami Krakowa, którego już nie ma, opr. Justyna Kiliańczyk-Zięba, Kraków 2002.
2000-2018 Grzegorz Bednarczyk
Materiały z tej strony są objęte prawami autorskimi - zajrzyj do informacji na ten temat.
|
