Kościół św. Leonarda
Kościółek św. Leonarda stał poza murami kazimierskimi, na brzegu Wisły (jej dawnego bocznego ramienia zwanego Zakazimierką, dzisiaj płynie tędy główny nurt rzeki). Wznosił się w grupie zabudowań znajdujących się przy bramie Wielickiej miasta Kazimierz, a więc u wylotu obecnej ul. Krakowskiej. Stefan Świszczowski twierdził, że mógł się on znajdować po drugiej stronie przeprawy przez Zakazimierkę, a zatem na południowym, podgórskim jej brzegu (jednak np. na planie kołłątajowskim budynek szpitala jest zaznaczony na północnym, kazimierskim).
Już w 1443 r. istniał tutaj szpital dla trędowatych pod wezwaniem św. Leonarda, kościół pod tym wezwaniem natomiast powstał w latach 1447–1448 z inicjatywy mieszczan kazimierskich. W aktach wizytacji biskupa Jerzego Radziwiłła nazywano go drewnianą kaplicą. Z akt wizytacji biskupa Jakuba Zadzika z 1638 r. wynika, że szpital był zniszczony, a rajcy kazimierscy mieli sprzedać kamienicę do niego należącą. Podczas potopu szwedzkiego kościół został zburzony, potem odrestaurowany, lecz brak nam o tym bliższych danych. Podmyty przez Wisłę w 1700 r. (wskutek zamulenia Starej Wisły po powodzi z roku 1675 główny nurt rzeki przeniósł się do Zakazimierki), rozebrany został do reszty w 1704 r. (być może przez Szwedów). Sam szpital (służący wówczas jako przytułek dla ubogich) jeszcze istniał, aż do 1818 r.
|
|
kościół św. Leonarda, widok od południa, panorama Krakowa sprzed 1600 r. (Krakowski lamus historyczny) |
kościół św. Leonarda, widok od północnego zachodu, panorama Krakowa M. Meriana, 1619 r. (Krakowski lamus historyczny) |
|
|
szpital św. Leonarda (na pomarańczowo) na Planie Kołłątajowskim z 1785 r.; znajduje się u wylotu ówczesnej ul. Wielickiej (dziś Krakowskiej), poniżej dawny most na Wiśle ( Stare mapy Krakowa i okolic) |
kazimierski brzeg Wisły w pobliżu mostu J. Piłsudskiego – w tej okolicy znajdował się kościół i szpital św. Leonarda |
Bibliografia
Andrzej Haratym, Kraków (z miastami Kazimierzem i Kleparzem oraz przedmieściami i najbliższą okolicą) [w:] Mirosław Nagielski, Krzysztof Kossarzecki, Łukasz Przybyłek, Andrzej Haratym, Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655–1660, Warszawa 2015, s. 325–373.
Jacek Laberschek, Rozwój przestrzenny krakowskiego zespołu osadniczego extra muros XIII–XVIII w. [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007 (Biblioteka Krakowska, nr 150), s. 297–354.
Jarosław Żółciak, Rozwój przestrzenny Podgórza [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007 (Biblioteka Krakowska, nr 150), s. 529–586.
Michał Rożek, Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006.
Iwona Kęder, Wojciech Kęder, Kościoły nieistniejące [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 450–451.
Szpitale [w:] Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków 2000, s. 960.
Dzieje Krakowa, red. Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, t. II: Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, Kraków w wiekach XVI–XVIII, Kraków 1994.
Michał Rożek, Nie istniejące kościoły Krakowa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 1983 (R. 33), s. 95–120.
Stefan Świszczowski, Miasto Kazimierz pod Wawelem, Kraków 1981.
Stanisław Tomkowicz, Klasztor szpitalny św. Jadwigi, „Rocznik Krakowski”, t. 22: 1929, s. 59–79.
Leon Wachholz, Szpitale krakowskie 1220–1920, cz. 1 (Biblioteka Krakowska, nr 59), Kraków 1921.
Władysław Łuszczkiewicz, Stare cmentarze krakowskie, ich zabytki sztuki i obyczaju kościelnego, „Rocznik Krakowski”, t. 1: 1898, s. 9–36.
Piotr Jacek (Hiacynt) Pruszcz, Kleynoty stołecznego miástá Krakowa, albo koscioły, y co w nich iest widzenia godnego y znácznego, przez Piotra Hiacyntha Prvszcza, krotko opisane, Powtornie záś z pilnośćią przeyźrzáne, y do druku z additámentem nowych Kośćiołow y Relikwii S. podane, z pozwoleniem Zwierzchnośći Duchowney, Kraków 1745.
Przewodnik abo kościołów krakowskich krótkie opisanie wydany w 1603 z widokami Krakowa, którego już nie ma, opr. Justyna Kiliańczyk-Zięba, Kraków 2002.
2000–2025 Grzegorz Bednarczyk
Materiały z tej strony są objęte prawami autorskimi – zajrzyj do informacji na ten temat.
|