Nieistniejące kościoły Krakowa



Kościół przy baszcie Sandomierskiej

W latach 1977–1978 archeologowie odkryli relikty rotundy na południowym przyczółku wzgórza wawelskiego, w okolicach dzisiejszej baszty Sandomierskiej. Była to budowla na planie koła o średnicy ok. 8 m z apsydą od strony wschodniej o średnicy ok. 4 m. Zachowane są tylko fundamenty, jedynie w części zachodniej odkryto fragmenty części naziemnej (wykonane w technice opus emplectum). Być może rotunda miała emporę balkonową od strony zachodniej (odkryto fragment kolumnady w nawie empory), co wskazywałoby na założenie możnowładcze (być może znajdowała się w tej okolicy siedziba jakiegoś dostojnika, na zachód rotundy odkryto narożnik murowanej budowli i potężny filar, które mogą wskazywać na istnienie rezydencji połączonej z rotundą). W gruzie wypełniającym wnętrze dawnych murów znaleziono fragment kolumienki, być może pochodzącej z okna lub empory, a także kawałki blach ołowianych, z których najpewniej wykonany był dach rotundy. W pobliżu znaleziono (jeszcze w latach 50. XX w.) liczne pochówki, otaczał więc rotundę cmentarz. Data powstania świątyni jest bardzo niepewna, mogła to być druga połowa XI w. lub XII w. Jej pozostałości pokrywają warstwy archeologiczne związane nie tylko z najstarszym wałem obronnym Wawelu, ale także późniejsze. Rozebrana została zapewne około połowy XIII w., podczas budowy nowych, nieco ciaśniejszych od poprzednich wałów obronnych (na podstawie „Rocznika Świętokrzyskiego” datuje się budowę wałów na rok 1265).

taras przy Baszcie Sandomierskiej na Wawelu, w którego miejscu znajdował się niegdyś niezidentyfikowany kościół
fragment rekonstrukcji zarysu kościoła na tarasie przy Baszcie Sandomierskiej na Wawelu
taras przy Baszcie Sandomierskiej na Wawelu, w którego miejscu znajdował się niegdyś niezidentyfikowany kościół
fragment rekonstrukcji zarysu kościoła na tarasie przy Baszcie Sandomierskiej na Wawelu

Bibliografia

  • Dariusz Niemiec, Archeologia w badaniach nad średniowiecznymi miastami Ziemi Krakowskiej (mszps, praca doktorska w Instytucie Archeologii UJ, Kraków 2009).
  • Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski, Wawel do roku 1300 [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007 (Biblioteka Krakowska, nr 150), s. 45–66.>
  • Zbigniew Pianowski, Sedes regni principales. Wawel i inne rezydencje piastowskie do połowy XIII wieku na tle europejskim („Architektura”, monografia 178), Kraków 1994.
  • Andrzej Żaki, Kraków wiślański, czeski i wczesnopiastowski [w:] Chrystianizacja Polski południowej. Materiały sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku, Kraków 1994 (Rola Krakowa w Dziejach Narodu, Nr 13), s. 41–71.
  • Zbigniew Pianowski, Najstarsze kościoły na Wawelu [w:] Chrystianizacja Polski południowej. Materiały sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku, Kraków 1994 (Rola Krakowa w Dziejach Narodu, Nr 13), s. 99–119.
  • Teresa Rodzińska-Chorąży, Architektura kamienna jako źródło do najwcześniejszych dziejów Polski [w:] Chrystianizacja Polski południowej. Materiały sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku, Kraków 1994 (Rola Krakowa w Dziejach Narodu, Nr 13), s. 145–151.
  • Alfred Majewski, Wawel. Dzieje i konserwacja, Warszawa 1993.
  • Zbigniew Pianowski, Z dziejów średniowiecznego Wawelu, Kraków - Wrocław 1984.
  •  

    2000–2024 Grzegorz Bednarczyk

    Materiały z tej strony są objęte prawami autorskimi – zajrzyj do informacji na ten temat.